Τι γίνεται τελικά με τον σωματικό έλεγχο και τον έλεγχο σε ΙΧ ?

Ορίστε λοιπόν, σπουδάζουμε-μαθαίνουμε. Ό,τι γνώσεις αποκόμισα από το σημερινό μάθημα Ποινικής Δικονομίας σε ένα ποστ. (βλέπε και παρόμοιο post για τις συλλήψεις σε πορείες, κλικ εδώ). 

Θα αναφερθώ στον σωματικό έλεγχο και στον έλεγχο σε αυτοκίνητα και όχι και στον έλεγχο στη κατοικία. Και οι δύο αυτές έρευνες συνιστούν ανακριτικές πράξεις που διενεργούνται από ανακριτικούς υπαλλήλους (διάβαζε αστυνομικούς). Συγκεκριμενοποιώ το ποστ στο σωματικό και αυτοκινητικό έλεγχο, καθώς αυτός είναι ο έλεγχος που μας έχουν ταράξει οι cowboyδες ΔιΑΣ, ΔΕΛΤΑ, poweRanger.

Ξεκινάμε με τα κωμικά κόλπα του συστήματος

Ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (στο εξής ΚΠΔ) δεν προβλέπει την προληπτική έρευνα. Για να διενεργηθεί λοιπόν σωματική έρευνα θα πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:

1.        Να διεξάγεται ανάκριση για κακούργημα ή πλημμέλημα
2.        Να έχει τελεστεί έγκλημα
3.      . Η έρευνα να τηρεί  την αρχή της αναγκαιότητας (πρόσφορη και η  λιγότερο επαχθής ανακριτική πράξη.)

Καταρχήν λοιπόν οι προληπτικές σωματικές έρευνες απαγορεύονται. ΝταραΤανΤανταν! Εμφανίζεται το:

Προεδρικό Διάταγμα 141/91 άρθρο 94παρ.1: «για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων και δυστυχημάτων και την εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης και ευταξίας και της απρόσκοπτης κοινωνικής συμβίωσης, η ΕΛΑΣ διενεργεί προληπτικές σωματικές έρευνες».

Ξεχάστε τις προηγούμενες προϋποθέσεις λοιπόν. Ας δούμε τα νέα στοιχεία:

1.         «πρόληξη αξιόποινων πράξεων»
2.         «πρόληψη δυστηχημάτων»
3.          «εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης και ευταξίας»

Κτλ..

Όποιος μπορεί να θεωρηθεί ύποπτος για μια από αυτές τις πράξεις, μπορεί να υποστεί και τον σωματικό έλεγχο. Οι αναφορές του νόμου δεν είναι καθόλου συγκεκριμένες όμως (και όχι τυχαία). Τι σημαίνει άραγε «εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης και ευταξίας »? Τα πάντα και το τίποτα. Η εξειδίκευση των φράσεων μπορεί να ταιριάξει στα πάντα. Οι αόριστες αυτές νομικές έννοιες  συνεπώς καθιστούν ύποπτο το σύνολο του πληθυσμού.

Ο αστυνομικός ,για να καταλήξουμε σε κάτι πρακτικό, νομιμοποιείται εντέλει να ασκήσει σωματικό έλεγχο. Σημειώνουμε ότι δεν χρειάζεται την παρουσία εισαγγελέα, ούτε κάποια κατηγορία. Ειδικοί κανόνες θέτουν ορισμένες ακόμα προϋποθέσεις για τον σωματικό έλεγχο σε γυναίκες (ΚΠΔ 257παρ.2 : «Η σωματική έρευνα σε γυναίκα πρέπει να γίνεται μπροστά στον ανακριτικό υπάλληλο που τη διεξάγει και από γυναίκα της εκλογής του...)

Τι γίνεται τώρα όταν κάποιος δεν δεχτεί να υποστεί τον σωματικό έλεγχο: Διαπράττει το ποινικό αδίκημα της απείθειας (ΠΚ 169: Με φυλάκιση μέχρι έξι μηνών τιμωρείται όποιος, ύστερα από νόμιμη πρόσκληση, αρνείται σε κάποιον από τους υπαλλήλους του άρθρου 13παρ.ά, χωρίς αντίσταση, την υπηρεσία ή συνδρομή που οφείλεται κατά το νόμο ή την είσοδο σε οποιαδήποτε μέρος για να επιχειρηθεί κάποια νόμιμη υπηρεσιακή ενέργεια»). Τόσο απλά.

Συνεχίζω με τον έλεγχο στα αυτοκίνητα. Αυτός, ενώ με πρώτη ματιά θα έπρεπε να εντάσσεται στην γενικό κανόνα της απαγόρευσης προληπτικών ελέγχων, νομιμοποιείται βάσει ενός κανόνα για τα ναρκωτικά. Αυτός είναι ο 3459/09 άρθρο 28αρ.2 («Επίσης, δεν είναι άδικη η πράξη αστυνομικού, τελωνειακού υπαλλήλου, υπαλλήλου της ΥΠ.Ε.Ε. και λιμενικού υπαλλήλου, όταν ύστερα από βάσιμη καταγγελία ή ισχυρές υπόνοιες ενεργεί έρευνα σε μεταφορικό μέσο για την ανεύρεση ναρκωτικών»). Σε περίπτωση λοιπόν που υπάρχουν υπόνοιες ότι μεταφέρονται ναρκωτικές ουσίες με το  αυτοκίνητο, το αστυνομικό όργανο νομιμοποιείται να ερευνήσει το αυτοκίνητο αυτό. Για την έρευνα δεν είναι απαραίτητη η παρουσία εισαγγελέα (εκτός και αν θεωρηθεί το αυτοκίνητο κατοικία, πράγμα δύσκολο)

Και πάλι η ίδια πρακτική. Γενική αναφορά του νόμου σε «υπόνοιες» του αστυνομικού, και καμία αναφορά σε προϋποθέσεις που να καθιστούν μια υποψία ως υπόνοια. Όλοι ύποπτοι λοιπόν.

Στην περίπτωση μη συμμόρφωσης του «υπόπτου», στοιχειοθετείται και πάλι το αδίκημα της «απείθειας»

Τα δικαιώματα των αστυνομικών σταματάνε εκεί  (συμπεριλαμβάνεται και η αναγνώριση στοιχείων βέβαια). Αυτό σημαίνει ότι δεν νομιμοποιούνται να ρωτήσουν το οτιδήποτε άλλο (π.χ. Που πάς? Τι κάνεις εδώ? Κτλ). Δεν υπάρχει καμία υποχρέωση απάντησης σε ερωτήσεις τέτοιου τύπου λοιπόν. Η άρνηση μας να απαντήσουμε δεν μπορεί να στοιχειοθετήσει το ποινικό αδίκημα της «απείθειας», καθώς αυτή προβλέπει «νόμιμη υπηρεσιακή ενέργεια» από τον αστυνομικό και οι ερωταπαντήσεις, που δεν προβλέπονται σε κανένα νόμο, δεν συνιστούν τέτοια.

Η τόση ανάλυση για να καταλάβετε την την όλη δομή.

(και οι κοπέλες για να κάνουν λίγο πιο ανάλαφρο το κείμενο)