τι γίνεται τελικά με τον έλεγχο των εισιτηρίων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς?

Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου που καθιστά την μη επικύρωση εισητηρίου πταίσμα, το παρόν post πρέπει να αναθεωρηθεί! Τα παρακάτω λοιπόν ισχύουν για το προηγούμενο καθεστώς.


Στο post αυτό θα παραπέμψω σε ορισμένες νομικές συμβουλές που παρείχαν δικηγόροι της Θεσσαλονίκης στο επιβατικό κοινό που αρνείται να πληρώσει εισιτήριο στα ΜΜΜ. Σχετικά με το ζήτημα της παραχώρησης επικυρωμένου εισιτηρίου, τον οποίο για εκφοβιστικούς λόγους και μόνο η Διοίκηση των ΜΜΜ αναφέρει ότι δήθεν συνιστά ποινικό αδίκημα, έχουμε κάνει post παλιότερα (ΚΛΙΚ εδώ). Copy paste λοιπόν οι άποψη των Σαλονικιών:

"Αναφορικά δε με τα δικαιώματα των ελεγκτών του Ο.Α.Σ.Θ. και τα δικαιώματα των επιβατών, παρατηρούμε τα κάτωθι: Ο ελεγκτής δεν είναι υπάλληλος κατά την έννοια του άρθρου 13 του Ποινικού Κώδικα. Σύμφωνα με τον Ν.1214/1981, βάση του οποίου οι υπάλληλοι του Ο.Α.Σ.Θ. επιβάλουν το πρόστιμο: «ο καταλαμβανόμενος ως παραβάτης είναι υποχρεωμένος, αν δεν καταβάλλει αμέσως το πρόστιμο στον συντάκτη της πράξης επιβολής του, να επιδείξει στον αρμόδιο για τον έλεγχο και την καταβολή του προστίμου υπάλληλο την αστυνομική του ταυτότητα ή άλλο έγγραφο από το οποίο αποδεικνύονται τα στοιχεία της ταυτότητάς του. Σε περίπτωση άρνησης ο υπάλληλος μπορεί να ζητήσει την συνδρομή αστυνομικού οργάνου.»

Επομένως η συνδρομή αστυνομικού οργάνου θεωρούμε ότι μπορεί να ζητηθεί, μόνο σε περίπτωση άρνησης. Αν ο επιβάτης δώσει τα στοιχεία του, αλλά δηλώσει ότι δεν έχει την ταυτότητα μαζί του, αυτό συνιστά αδυναμία και όχι άρνηση και κατά συνέπεια, είναι αμφίβολο αν δικαιούται ο ελεγκτής να καλέσει την συνδρομή της αστυνομίας, καθώς κανένας νόμος, δεν υποχρεώνει τον πολίτη να φέρει υποχρεωτικά μαζί του ταυτότητα.

Από καμία όμως νομοθετική διάταξη, δεν προβλέπεται η υποχρέωση του πολίτη να περιμένει την αστυνομία για να τον ελέγξει, αν δεν το επιθυμεί, καθώς δεν έχει διαπράξει κανένα ποινικό αδίκημα. Αφού θεωρούμε, ότι δεν υφίσταται κανένα ποινικό αδίκημα, στις ως άνω περιγραφόμενες κινηματικές συμπεριφορές, ο ελεγκτής, ο οδηγός, ή οποιοσδήποτε άλλος, δεν έχει κανένα δικαίωμα να δεσμεύσει, να συλλάβει, να κρατήσει ή να περιορίσει με οποιονδήποτε τρόπο, τον επιβάτη, ούτε βέβαια να κλείσει τις πόρτες του λεωφορείου.

Σύμφωνα με το άρθρο 325 Π.Κ. «όποιος με πρόθεση κατακρατεί άλλον χωρίς την θέλησή του ή του στερεί με άλλον τρόπο την ελευθερία της κίνησης του, τιμωρείται με φυλάκιση». Επομένως,όποιος περιορίσει με οποιονδήποτε τρόπο τον πολίτη π.χ. κλείνοντας τις πόρτες του λεωφορείου, ή εμποδίζοντας την κίνηση ή την έξοδό του από το όχημα, διαπράττει το αδίκημα της παράνομης κατακράτησης (άρθρο 325Π.Κ.), τόσο ως προς αυτόν που δεν έχει εισιτήριο όσο και ως προς όλους τους επιβάτες των οποίων εμποδίζεται η έξοδος. Το αδίκημα διώκεται αυτεπάγγελτα. Οποιοσδήποτε πολίτης αντιλαμβάνεται τέτοιου είδους συμπεριφορά, μπορεί να καταγγείλει το γεγονός στην αστυνομία και να ζητήσει την συνδρομή της. Τα αστυνομικά όργανα είναι υποχρεωμένα να συλλάβουν τον δράστη και να σχηματίσουν δικογραφία εις βάρος του, τηρώντας όσα προβλέπονται στον Κ.Π.Δ. περί αυτοφώρου διαδικασίας. Ο παθών έχει δικαίωμα ν’ αξιώσει αποζημίωση, για ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης.

Ο ελεγκτής δεν έχει δικαίωμα να προβαίνει σε ανακριτικές πράξεις, προς διασταύρωση και ταυτοποίηση των στοιχείων που θα του δώσει ο επιβάτης, όπως π.χ. να ζητήσει από τον επιβάτη να τηλεφωνήσει σε κάποιον γνωστό του πρόσωπο, προκειμένου να επιβεβαιώσει τα στοιχεία του, ούτε και υπάρχει υποχρέωση του πολίτη να του δώσει προσωπικά δεδομένα, δικά του ή άλλου, όπως αριθμούς τηλεφώνου, στοιχεία που αφορούν την εργασία του, την οικογενειακή του κατάσταση, το σχολείο που φοιτά κ.λ.π.

Η ανακοίνωση των στοιχείων της ταυτότητας του επιβάτη, η επίδειξη της αστυνομικής ταυτότητας ή οποιουδήποτε άλλου εγγράφου, που αποδεικνύει τα στοιχεία της ταυτότητάς του, είναι υποχρεωτική στα αστυνομικά όργανα, σε περίπτωση που θα έρθουν και θα θελήσουν να τον υποβάλλουν σε έλεγχο και δεν πρέπει να περιέρχονται σε γνώση των υπολοίπων πολιτών, που παρίστανται κατά την διάρκεια του ελέγχου, λόγω προστασίας των προσωπικών δεδομένων του ατόμου.

Σύμφωνα με τον «χάρτη υποχρεώσεων προς τους καταναλωτές» τον οποίο συνέταξε ο Ο.Α.Σ.Θ. βάση νόμου και τον Κώδικα Υποχρεώσεων και Δεοντολογίας, τα οποία είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ως άνω οργανισμού, προς ενημέρωση των επιβατών:οι ελεγκτές πρέπει να επιδεικνύουν ή να έχουν τοποθετημένη σε εμφανές σημείο την υπηρεσιακή τους ταυτότητα, κατά την διάρκεια του ελέγχου των εισιτηρίων, επίσης πρέπει να συμπεριφέρονται ευγενικά προς το επιβατικό κοινό και να διενεργούν τον έλεγχο με λεπτότητα. Η μη τήρηση από τον Ο.Α.Σ.Θ. ορισμένων διατάξεων του Χ.Υ.Κ., μπορεί να οδηγήσει και στην καταβολή αποζημιώσεως στον επιβάτη-πολίτη.

Επομένως καθ’ όλη την διάρκεια του ελέγχου εντός του λεωφορείου, πρέπει να είναι εμφανής η υπηρεσιακή ταυτότητα του ελεγκτή, προκειμένου το επιβατικό κοινό να γνωρίζει τα στοιχεία του, ώστε να μπορεί ν’ ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά του (π.χ. αναφορά στην υπηρεσία του, δικαίωμα εγκλίσεως, αγωγής κ.λ.π.)

Πέραν τούτου σύμφωνα με τον. Ν.1214/1981 που αφορά τις κυρώσεις των επιβατών επί μη καταβολής κομίστρου, θεωρούμε ότι το δικαίωμα ελέγχου και η επιβολή προστίμου από τους ελεγκτές, υφίσταται μόνο κατά την διάρκεια της διαδρομής και εντός του λεωφορείου και όχι σε πολίτες που αναμένουν κοντά στην στάση του λεωφορείου και παραχωρούν π.χ. το εισιτήριό τους σ’ έναν συμπολίτη τους. Από τις διατάξεις του ως άνω νόμου δεν υπάρχει υποχρέωση καταστροφής του αποδεικτικού κομίστρου (εισιτηρίου), μετά την έξοδό τους από το όχημα, παρά μόνο η υποχρέωση φύλαξης αυτού καθ’ όλη την διάρκεια της διαδρομής."